Poczytaj mi Mamo, poczytaj mi Tato - kilka słów o znaczeniu książki w życiu dziecka
Dzieciństwo w pierwszych latach XXI wieku określane jest jako: medialne, multimedialne, wirtualne, telewizyjne. Często zdarza się też, że dzieciństwo jest samotne; dziecko spędza je sam na sam z telewizorem lub komputerem. Świat wirtualny nie ma granic, telewizor wniósł w życie dziecka najtrudniejsze problemy, nie należące do jego wizji świata. Może warto zastanowić się, czy w tych szalonych czasach, zdominowanych przez telewizję i gry komputerowe, znajdujemy czas, aby czytać książki naszym dzieciom?
Kontakty dzieci w wieku przedszkolnym z książką mają specyficzny charakter, gdyż mali czytelnicy zwykle nie umieją czytać. Pomiędzy dzieckiem a tekstem literackim znajduje się więc pośrednik, ktoś, kto książkę wskaże, przeczyta lub opowie jej treść. Rola ta przypada zwykle rodzicom, dziadkom, rodzeństwu i nauczycielom w przedszkolu. Dziecko w wieku przedszkolnym spostrzega, że oprócz własnego, bliskiego otoczenia - domu, ulicy, przedszkola- istnieje daleki, nieznany świat. O nim dowiedzieć się może dziecko właśnie z książek. Książka dostarcza wiedzy o świecie, systematyzuje i uczy myślenia. Prowadzi do pojawiania się twórczego stosunku do otoczenia. Aby dziecko mogło korzystać z książki w sposób twórczy, trzeba pomóc mu w dochodzeniu do samodzielnego wyboru tekstu, zachęcić do stawiania pytań i dzielenia się wrażeniami. W ten sposób rodzice i dzieci stają się aktywnymi partnerami podczas czytania, co sprawia im przyjemność i daje satysfakcję. Ponadto zapewnia dziecku poczucie bezpieczeństwa i emocjonalnej bliskości z mamą i tatą. Początkowym źródłem przeżyć emocjonalnych dla dziecka jest sytuacja czytania, a dopiero w dalszej kolejności źródłem przeżyć staje się treść czytanej książki.
W wieku trzech lat dziecko zaczyna rozumieć bajki, wierszyki, opowiadania. Dziecko pięcioletnie można wprowadzać w świat fantazji, jego myślenie jest coraz bardziej logiczne, potrafi śledzić losy bohaterów. W wieku sześciu, siedmiu lat zainteresowania dotyczą opowiadań o przyrodzie. Pojawia się zainteresowanie baśnią, to właśnie ona wprowadza małego czytelnika w świat fikcji literackiej. Czytanie baśni wywiera wpływ na rozwój emocjonalny i społeczny dziecka. Dzieci utożsamiają się z bohaterem książkowym, zaspakajają własne potrzeby uczuciowe, odkrywają pojęcie dobra i zła, winy i kary. Bajki i baśnie rozwijają wyobraźnię, umiejętności opowiadania, inspirują do wielu różnych działań i zabaw twórczych. Pod wpływem wierszy, bajek, baśni powstają różnorodne prace plastyczne. Dziecko buduje, komponuje, przeżywa radość tworzenia, która pobudza je do dalszej zabawy formami i barwami. Inspiracją do działalności plastycznej jest zarówno tekst, jak i ilustracja. Przeżycia, związane z utworem literackim, dzieci wyrażają też w ruchu, tańcu, śpiewie, dlatego chętnie organizują przedstawienia, których scenariuszem są przetworzone wątki literackie. W przedszkolnym lub domowym teatrzyku dzieci są reżyserami, scenografami i aktorami. Dziecko poprzez obrazy plastyczne, dziecięce wiersze, inscenizacje - opowiada o sobie, o tym co czuje, odsłania cechy swojej osobowości. Warto poświęcić uwagę twórczości najmłodszych, zgłębić techniki dziecięcych symboli plastycznych, poznać świat dziecka i przez to lepiej je zrozumieć. W ostatnich czasach w prasie, radiu i telewizji mówi się dużo o potrzebie i znaczeniu głośnego czytania dzieciom w różnym wieku. Akcja "Cała Polska czyta dzieciom" pozwala wskazać rodzicom, jak ważnym elementem w rozwoju dzieci jest czytanie.
Zachęcam wszystkich do wspólnego czytania, gdyż jak mówi sentencja "Książki to najlepsi przyjaciele, nie wyśmieją, nie zdradzą, a nauczą wiele". W tym zabieganym świecie chwile z książką pozwalają poświęcić chwile uwagi swojemu dziecku, a dziecko czuje się bardzo szczęśliwe, siedząc obok kogoś kochanego.
opracowanie: mgr Grażyna Skrzekucka
